Gebruik maken van het inspreekrecht in uw gemeente

Inspreken in de gemeenteraad is een van de manieren om als burger invloed uit te oefenen op kwesties die u belangrijk vindt. Dit geldt natuurlijk ook voor het opkomen voor het recht op medicinale thuisteelt of andere aspecten van het cannabisbeleid. 

Spreken in het openbaar

Inspreken in de raad is altijd openbaar en de bijdragen worden meestal via livestream of geluidsopnamen vastgelegd. Vanwege de corona maatregelen vergaderen veel gemeenten digitaal via Zoom. Misschien is spreken in het openbaar iets wat je niet dagelijks doet. In deze handleiding vind je tips en adviezen die je over de drempel heen kunnen helpen.

Elke gemeente doet het anders

De regels over inspreken verschillen per gemeente. Soms moet het onderwerp op de raadsagenda staan en in sommige gemeenten moet je een inwoner zijn om in te mogen spreken. Ook de duur kan behoorlijk verschillen: zo heb je in Amsterdam drie minuten, in Schagen tien en kun je in Alkmaar meerdere mensen inschrijven en vervolgens de tijd aan elkaar plakken. Wat de regels ook zijn: elke burger heeft het recht om in te spreken!

Wat kan de gemeente doen?

Raadsleden kunnen schriftelijke of mondelinge vragen stellen aan de burgemeester of wethouder, moties indienen en zo invloed uitoefenen op het beleid in de gemeente. Ook al zullen bepaalde aspecten van het cannabisbeleid landelijk moeten worden geregeld, een burgemeester kan er bijvoorbeeld voor kiezen om in gesprek te gaan binnen de lokale driehoek en prioriteiten aan te geven bij de plaatselijke politie.  

Gemeenteraadsleden en burgemeesters kunnen bovendien effectieve lobbyisten zijn om zaken aan te kaarten binnen hun partij of bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Ook daarom is het de moeite waard om hen met argumenten aan uw kant te krijgen. 

Ervaringen: Bart Hissink

Het kan een bewuste keuze zijn om via de gemeente een kwestie aan te kaarten, om zo de landelijke politiek van onderaf te beïnvloeden. Bart Hissink, die cannabis gebruikt tegen de gevolgen van zwaar hersenletsel, deed dat heel effectief. Hij sprak net zo lang in bij zijn gemeente, tot er een motie werd aangenomen om alle Nederlandse gemeenten op te roepen in verzet te komen tegen het landelijk beleid.

Ervaringen: Marjon Fisher

Marjon Fisher, die cannabis gebruikt vanwege borstkanker en epilepsie, sprak twee keer in bij de gemeenteraad van Schagen. Twee verschillende moties zetten de burgemeester aan tot oprichting van een gemeentelijke werkgroep ‘cannabis’. Daarnaast voerde de burgemeester gesprekken met woningcorporaties, zorgverzekeraars en de VNG. Ze stimuleerde onderzoek in ziekenhuizen, ging in overleg binnen de lokale driehoek en gaf de politie de opdracht patiënten bij kleinschalige thuisteelt met rust te laten. Ook probeerde ze binnen haar partij, het CDA, in Den Haag een verandering teweeg te brengen.

Ervaringen: Jan en Jannie

In de gemeente Zwartewaterland, die bekend staat als zeer conservatief christelijk, leek het bij voorbaat onmogelijk om de raadsleden op andere gedachten te brengen over cannabis. Maar na inspreken en uitleg over onder meer de geschiedenis en achtergronden van het verbod, kregen zelfs de conservatiefste partijen begrip voor de bejaarde medicinale gebruikers Jan en Jannie. Een motie dwong de burgemeester een brief te sturen naar Den Haag over de regelgeving en handhaving rond thuisteelt van cannabis voor medicinale doeleinden.

Elke druppel holt de steen verder uit

Eén enkele gemeente kan op landelijk niveau misschien moeilijk iets bereiken. Maar als voldoende gemeenten worden aangespoord om de minister of de VNG te benaderen, kan dit wel degelijk verschil uit maken.

Willem Vugs (links) en wijlen Joep Oomen spreken in bij de gemeenteraad van Tilburg (© Gonzo media)

Inspreken: stap voor stap

Procedure

Als u contact opneemt met uw gemeente en aangeeft dat u in wil spreken, wordt u doorverwezen naar de griffie. De griffier kan u waarschijnlijk meteen vertellen bij welke (commissie)vergadering het cannabisbeleid aan bod kan komen. Schrijf u vervolgens in voor deze vergadering; vaak kan dit online. U kunt online de agenda van de raad en de betrokken commissie(s) ook inzien, en misschien zelf al bepalen wat een geschikt moment is om in te spreken.

Voorwerk

Essentieel is dat de raads,- of commissieleden van te voren goed geïnformeerd zijn, en daardoor goed weten waarover ze gaan oordelen. Het is dus belangrijk om even wat tijd te steken in het ruim op tijd aanbieden van informatie aan de raadsleden. Dit kan een combinatie zijn van uw persoonlijke verhaal en meer algemene informatie. (Klik hier voor een voorbeeld, PDF). Raadsleden die uw verhaal hebben gelezen kunnen betere vragen voorbereiden, die u na uw inspreektijd kunt benutten om aanvullende informatie te geven.

Hoe liggen de verhoudingen in de raad?

Het is handig om van tevoren de zetelverdeling van de raad te bekijken. Welke commissie en welke woordvoerders gaan over cannabisbeleid? Welke partijen kunnen de doorslag geven bij het halen van een meerderheid? Welke partijen zijn cannabisvriendelijk en kunnen bereid zijn om een motie in te dienen? Kijk daarvoor op de lokale gemeentelijke websites van de politieke partijen en/of de Cannabis Kieswijzer. Zo kunt u uw aandacht verdelen over de juiste personen. Het kan ook relevant zijn om na te gaan of er eerdere moties en raadsvragen zijn geweest over cannabis. De meeste gemeenteraad-websites hebben een zoekfunctie, zodat u makkelijk cannabis gerelateerde informatie op kunt zoeken.

Vooraf contact opnemen met raadsleden

U kunt van tevoren contact opnemen met gemeenteraads/commissieleden per email, telefoon of social media als Twitter, Facebook en LinkedIn om hun opvattingen te peilen en hen van informatie te voorzien.

Stappenplan

Stap 1

Informeer, via de website van de gemeenteraad of telefonisch, bij welke vergadering (commissievergadering, raadsvergadering, politieke markt) u moet inspreken.

Stap 2

Vraag naar de procedure van inspreken in uw gemeente of kijk op de website:

  1. Hoeveel tijd heeft u?
  2. Moet uw inspraak geagendeerd worden?
  3. Moet u inwoner van de gemeente zijn?

Stap 3

Bevestig aan de griffie dat u inspreekt, via email, telefonisch of via online invulformulier.

Stap 4

Bereid uw inspreektekst voor. 

Tips voor het maken van uw inspreektekst

Wat wilt u bereiken?

Het kan een grote uitdaging zijn om in een paar minuten tot de kern van uw probleem en boodschap te komen. Probeer voor uzelf helder te krijgen wat u wilt bereiken: alleen een vraag stellen, een motie ingediend krijgen of iets ter kennisgeving vertellen?

Persoonlijke insteek

Begin uw verhaal door uzelf kort voor te stellen en licht uw persoonlijke betrokkenheid en insteek toe. Zo kunnen de toehoorders meteen de context van uw onderwerp plaatsten en kunt u uw boodschap effectief over brengen. Uw insteek kan een schrijnend persoonlijk verhaal zijn. Probeer een goede balans te vinden tussen uw persoonlijke ervaringen -om de raadsleden te raken- en meer algemene informatie en feiten.  

Breder belang

Probeer niet alleen te focussen op uw persoonlijke belang. De gemeente krijgt steeds meer taken toegeschoven en is altijd gebaat bij het terugdringen van gemeentelijke uitgaven. Als u inspreekt over medicinale thuisteelt, kunt u voorbeelden geven hoeveel directe en indirecte (zorg)kosten daarmee bespaard worden. U kunt uitleg geven over risico’s en bijwerkingen van reguliere medicatie en de positieve maatschappelijke bijdrage van medicinale cannabis,  omdat u -en anderen- weer mee kunnen draaien op de arbeidsmarkt.

Verwijs naar andere gemeenten en internationale ontwikkelingen

Het kan effectief zijn om te verwijzen naar andere gemeenten, zoals Tilburg waar medicinale thuistelers met een doktersverklaring veilig kunnen kweken op basis van een convenant. U kunt ook refereren aan moties die in andere gemeenten zijn ingediend en aangenomen. Hetzelfde geldt voor ontwikkelingen buiten Nederland. Bijvoorbeeld de re-classifcatie van cannabis door de Verenigde Naties, op basis van een baanbrekend advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in december 2020. Uiteraard kunt u ook verwijzen naar de vele wetenschappelijke onderzoeken naar medicinale cannabis. (zie o.a. PubMed.)

Haal clichés onderuit

Soms is het goed om hardnekkige clichés direct onderuit te halen. Bereid u in elk geval voor op deze clichés, in de vorm van vragen over verslaving, de ‘stepping stone-theorie’, export, overlast en psychoses. Ook denken veel mensen nog steeds -ten onrechte- dat thuisteelt van vijf maximaal planten gewoon mag en dat zorgverzekeraars ‘apothekerswiet’ vergoeden.

Schrijf uw tekst uit en oefen hardop

Schrijf uw tekst bij voorkeur uit en neem printjes mee als u fysiek aanwezig bent. Vermeld uw contactgegevens en zeg dat raadsleden een printje van uw tekst mee kunnen nemen. Het helpt om het uitspreken van uw tekst van tevoren te oefenen, ook omdat u dan weet of u binnen de beschikbare tijd blijft. Over het algemeen duurt het voorlezen van een A4 twee tot drie minuten, afhankelijk van de lettergrootte en uw spreektempo. Probeer zo rustig en duidelijk mogelijk te spreken. Bedenk dat bijna iedereen te snel spreekt en bijna niemand te langzaam, zeker “de eerste keer”. 

Deel uw ervaringen

Als u wilt kunt u uw ervaringen met het inspreken over cannabisbeleid terugkoppelen aan de stichting Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod, zodat we deze bij het dossier inspreken kunnen toevoegen.

Succes met inspreken!