Raven van Dorst bezocht voor de NPO-televisieserie Nachtdieren USA een cannabis dispensary in New York. Een van de oprichters legde uit hoe de legalisering werkt en uitpakt voor de gemeenschap. Van Dorsts conclusie: ‘Wat hebben wij als Nederland toch de fucking boot gemist met dat hele wietverhaal.’ Laten we daar mee stoppen.

Coss Marte, medeoprichter van de ConBud dispensary, legde Van Dorst uit dat de gemeenschap profijt heeft van de legalisering. ‘Die ziet er geld voor terug. Er zit 13 procent accijns op onze producten en 40 procent daarvan vloeit rechtstreeks terug naar de buurt. Dus 6 procent komt ten goede aan scholen en ngo’s hier in de buurt.’ In 2024 werd in de staat New York voor 757,8 miljoen dollar legale recreatieve cannabis verkocht.

Hasj met pesticiden

In Nederland is heffing van accijns, btw of enige andere belasting op cannabis niet mogelijk, omdat cannabis nog steeds verboden is in de Opiumwet. Coffeeshops die niet aan het toekomstige wietexperiment van de overheid meedoen – ruim 85 procent van het totaal, moeten hun wiet en hasj nog altijd inkopen in het illegale circuit. De kans dat deze producten resten bevatten van pesticiden en zware metalen is groot. Dit bleek opnieuw uit de ‘baselinemeting van de kwaliteit van hasj en wiet in Nederland’, die het Trimbos instituut vorige maand publiceerde.

Door het cannabisverbod is het voor coffeeshops verboden om cannabis te (laten) testen op verontreiniging. Kwaliteitsbewaking is dus bij wet verboden. In New York en de andere 21 legale staten wordt cannabis standaard getest op verontreiniging en werkzame stoffen. ‘Ik sta hier echt een beetje van te kijken’, aldus Van Dorst tijdens de rondleiding. ‘Wij lopen nog steeds te sukkelen met dat hele wietverhaal.’

Dat laatste is ontegenzeggelijk zo. Op 21 februari was het precies acht jaar (!) geleden dat de Tweede Kamer instemde met de Wet gesloten coffeeshopketen, ook bekend als de wietwet van D66. Deze wet reguleert de teelt voor en aanvoer van alle coffeeshops. Helaas zwichtte toenmalig D66-leider Pechtold tijdens de formatie van het kabinet Rutte III voor de druk van CDA en ChristenUnie. Hij verruilde de wietwet voor een beperkt wietexperiment in tien van de 102 coffeeshopgemeenten. Na veel aanloopproblemen en vertraging moet dit experiment op 7 april eindelijk volledig starten.

Pas in 2030

Door alle vertraging staat een fundamenteel besluit over wel of niet legaliseren pas in 2030 gepland. Deze slakkengang kost Nederland miljarden, levert criminelen grof geld op en vergroot de risico’s voor de gezondheid van de één miljoen Nederlandse cannabisconsumenten. Sinds Canada in 2017 de hele cannabisketen legaliseerde kunnen wij dat ook doen, zonder angst voor internationale repercussies. Sinds Duitsland vorig jaar cannabis decriminaliseerde geldt dit nog sterker.

Bezit en thuisteelt

Laten we stoppen met sukkelen. De ervaringen en de regelgeving in onder andere Canada en de VS kunnen als voorbeeld dienen voor onze cannabiswet. Want zo’n wet zal er linksom of rechtsom komen. Naast de bevoorrading van coffeeshops moet daarin bezit en thuisteelt voor eigen consumptie worden geregeld. Want ook die zijn nog steeds verboden, ongeacht gewicht of aantal planten. Laten we niet wachten tot 2030, maar nu een slimme, toekomstbestendige cannabiswet ontwikkelen.

Dit opiniestuk is eerder gepubliceerd in het Eindhoven’s Dagblad op 16 maart.