Huiscolumnist Mario Zwart ziet dat Duitsland cannabis gaat legaliseren. Een reden tot feest! Maar waarom komen er geen wiet-winkels?
Duitse legalisering: thuisteelt, cannabisclubs en proefprojecten
Na anderhalf jaar wachten kwam de Duitse regering met haar plan om cannabis te legaliseren. Duitsland zet in op drie sporen: legale thuisteelt (3 vrouwelijke bloeiende planten per persoon); Cannabis Social Clubs, die op non-profit basis wiet kweken voor de leden, waarbij nog onduidelijk is[1] of je in die clubs ook wiet mag roken of vapen, of dat het alleen ‘afhalen’ wordt; en wetenschappelijke proefprojecten, vergelijkbaar met onze ‘wietproef’, met winkels die “als tijdelijk experiment en op beperkte schaal” wiet verkopen van goedgekeurde telers.
Blij met thuisteelt en clubs, maar we willen ook winkels
De reacties in de Duitse cannabiswereld waren lauw. Mooi dat thuisteel legaal wordt, en die clubs zijn ook prima, afhankelijk van de voorwaarden. Maar “wetenschappelijke proefprojecten”? Waarom? We weten toch allang dat een legale markt beter is dan een illegale? En dat legalisering een succes wordt als legale wiet beter, goedkoper, en gemakkelijker te krijgen is dan illegale? Waarom niet nu meteen normale, legale wietwinkels openen? Dat werkt prima in Canada en de VS!
Volgens de Duitse minister van Volksgezondheid, Karl Lauterbach, is de Europese Unie tegen dat soort winkels. Nonprofit thuisteelt en cannabis clubs zouden wél mogen. Aan het verhaal “dat het niet mag van Europa” zitten echter een paar rare kanten.
1. Is er echt onderhandeld met de EU?
In de eerste plaats is niet duidelijk hoe serieus de Duitse regering heeft gesproken met de EU. Belangenclub Deutsche Hanfverband (Duitse Hennepvereniging) heeft nog geen antwoord op simpele vragen als: met wie heeft de Duitse regering gesproken? Waarover? Welke concrete Europese regels staan in de weg? Welke oplossingen kwamen op tafel? En wie bepaalt eigenlijk die Europese regels? Het blijft allemaal mistig.
2. Zijn EU-regels echt een belemmering?
In de tweede plaats is twijfelachtig of Europese regels daadwerkelijk normale winkels in de weg staan. Juridisch expert op dit vlak, Tom Blickman van het Transnational Institute, stelt dat dit wél kan. Wie heeft hier gelijk? Daarvoor is nodig dat de kaarten boven tafel komen. De Duitse regering doet schimmig – waarom zou dat toch zijn?
3. Is nonprofit echt gezonder?
In de derde plaats is “het mag alleen nonprofit worden gekweekt en verkocht” een rare eis. Zo voer je toch geen volksgezondheids-beleid? “U mag hier niet roken, tenzij die tabak nonprofit is verbouwd. U mag geen vuurwerk afsteken, tenzij u dat vuurwerk zelf heeft gemaakt. U mag niet dronken autorijden, tenzij u die alcohol zelf had gestookt”. Wat is dat voor raars? Op cannabis-gebied kun je, indien nodig, de volksgezondheid prima beschermen met een leeftijdsgrens, verplichte etiketten, waarschuwingsfolders, een reclameverbod en dergelijke. De THC die je inademt “herinnert” zich echt niet of ze afkomstig is uit wiet-zonder-winstoogmerk, of uit commercieel geteelde cannabis. En wie bang is voor agressief ‘wiet-pushen’ door commerciële winkels, kan dat prima indammen met regels tegen reclame en aanbiedingen. Net zoals in het tabaksbeleid.
4. Maar de EU staat illegale wietverkoop in een winkel wél toe?
In Nederland wordt al sinds 1976 illegale wiet verkocht in winkels (“coffeeshops”). Op commerciële basis. De EU heeft hier geen bezwaar tegen. Maar legale wiet in winkels zou niet mogen? “De EU staat wietverkoop in winkels alleen toe als dat illegale wiet is. Verkoop van legale wiet staan wij niet toe!” – als dit echt zo is, is dat toch heel vreemd?
5. Commercie: in Nederland verplicht, in Duitsland verboden. Hoezo?
Duitsland verbiedt commercie bij recreatieve wiet; in Nederland is die commercie juist verplicht. Al 57 jaar is de enige plek waar je legaal-achtig wiet kun krijgen de commerciële coffeeshop met commerciële wiet. Thuisteelt was en is streng verboden. Dat zou maar tot chaos leiden! En ondanks 20 jaar lobby-werk is in ons land er nog geen enkele cannabis social club toegelaten. Ook in de Wietproef blijft dat zo: kwekers moesten verplicht commerciële bedrijven zijn, non-profit initiatieven werden uitgesloten.
In Duitsland dus exact het omgekeerde. Jongens, waar sláát dit op?
6. Hoe democratisch is de EU?
Tenslotte: áls de Europese Unie echt in de weg staat van commerciële winkels, dan toont dit weer hoe ondemocratisch de EU is. In de Verenigde Staten is cannabis op federaal niveau verboden. En toch hebben al 21 staten recreatieve cannabis gelegaliseerd. Ze deden het gewoon. Amerikaanse kiezers kunnen bovendien stemmen voor hun landelijke regering, ze kunnen dus het landelijke verbod wégstemmen. Het lijkt erop dat Europese ‘onafhankelijke’ landen minder speelruimte hebben dan Amerikaanse staten. En nog erger: Europese burgers kunnen niet stemmen over EU-regels.
Nodig: thuisteelt, clubs, winkels en een democratische EU
Het Duitse beleid gaat de goede kant op. Thuisteelt en samen telen: uitstekend. Dat derde onderdeel, die “wetenschappelijke proefprojecten”, is overbodig. Open liever normale winkels. En bij dit alles is transparantie over die Europese regels hard nodig. Niet meer “schuilen” achter de Europese Commissie, geen stiekem gedoe. En geef EU-burgers eens een stem over Europese regels. De toekomst is groen en democratisch!
[1] Op de website https://www.bundesgesundheitsministerium.de/themen/cannabis/faq-genuss-cannabis.html staat geen consumptie, maar minister Lauterbach zei op de persconferentie desgevraagd dat hierover nog geen beslissing is genomen.