Columnist Mario Zwart windt zich op over het voornemen van de Amsterdamse burgemeester om toeristen uit coffeeshops te gaan verbannen. ‘Twee dingen lijken verboden in het Nederlandse drugsdebat: een logisch verhaal en een blik naar buiten.’
Deze week kwam Femke Halsema, de burgemeester van Amsterdam, weer langs met haar plan voor een buitenlander-verbod bij de Amsterdamse coffeeshops. Een onzinnig plan, dat al eerder werd afgekraakt. En terecht, het is een plan dat de problemen in de stad niet oplost, maar verergert.
Wat is er aan de hand in Amsterdam met toerisme en cannabis? Massatoerisme zorgt in Amsterdam voor werkgelegenheid én veel overlast. Net zoals in Praag, Venetië, Granada, Berlijn, Parijs, Sjanghai en New York. Wereldwijd is het toerisme sterk toegenomen sinds de jaren ’70, door de stijgende welvaart en goedkoop vervoer. Ook Amsterdam is hier enthousiast op ingesprongen, met een enorm aantal hotelkamers, wervingcampagnes, toeristenwinkels en Engelstalig personeel in de horeca. Vandaar de drukte in de stad, vandaar de lange rijen voor het Rijksmuseum en het Anne Frankhuis.
Drugsdebat in Nederland is stilstaand water
Nu cannabis. Dat is in Amsterdam, net als in de rest van Nederland, nog steeds illegaal. De Rijksoverheid vertikt het al ruim 40 jaar om cannabis te legaliseren en reguleren. Ze krijgt zelfs bescheiden uitbreidinkjes van het gedoogbeleid (Wietproef, Wietwet) niet voor elkaar. Ondanks ruim 20 jaar oproepen daartoe van deskundigen, burgemeesters en rechters. En ondanks de gunstige ervaringen met legalisering in andere landen. Daarom is alle cannabis in onze coffeeshops afkomstig uit illegale teelt. Dat is geen toeval of pech, dat is een bewuste beleidskeuze.
Nu de plannen van Femke. Zij noemt een verkoopverbod aan toeristen „een noodzakelijke ingreep om de cannabismarkt af te koelen in een eerste stap naar regulering” en ze schrijft: “Veel van de grote problemen in de stad worden gevoed vanuit de cannabismarkt: van overlast door drugstoerisme tot zware misdaad en geweld”. Beide uitspraken zijn flauwekul. De cannabismarkt is niet oververhit, heeft geen afkoeling nodig, maar legalisering. En dingen verbieden “als eerste stap om ze legaal te maken”? Hoe verzin je het. Dan de problemen. Femke suggereert dat de cocaïnemaffia is gegroeid doordat toeristen hun wiet in de coffeeshop kopen. Ook hier helpt een blik over de grens: gewelddadige cocaïnehandel zien we helaas wereldwijd. Van Mexico tot aan de VS; van Engeland en Italië tot Frankrijk en Zweden. Er is geen enkel verband met coffeeshops. Wat misschien wél afkoeling nodig heeft, is de toeristenmarkt. Dan kan door vliegen duurder te maken, hotels te sluiten en de toeristenbelasting te verhogen. En overlast op straat (dronkenschap, vuilnis weggooien, vernielingen) bestrijdt je door inzet van politie en BOA’s.
Het drugsdebat in Nederland is stilstaand water. In zichzelf gekeerd. Muf. Groundhog Day. Argumenten die al duizend keer zijn ontkracht worden tot in het absurde herhaald: “Wie met wiet begint eindigt met heroïne. De cocaïnemaffia is de schuld van wiet. Het massatoerisme is de schuld van wiet. Wiet is in alle opzichten heel gevaarlijk. Als we de coffeeshops sluiten, rookt niemand meer wiet. Legaliseren is onmogelijk en zinloos.” Twee dingen lijken verboden in het Nederlandse drugsdebat: een logisch verhaal en een blik naar buiten. Je kunt straffeloos roepen: schietpartijen om cocaïne komen door wiet! Niemand zal vragen: maar hóe dan? Ook tegenstrijdigheden zijn geen probleem. Volgens de politie is illegale wiet heel erg én zou legalisering van cannabis een ramp zijn (“Want dan stappen de illegale wietboeven over op cocaïne!”). Allemaal geen probleem, in dit stinkende vijvertje.
Nooit wordt teruggekeken wat decennia aan drugsbestrijding eigenlijk hebben opgeleverd
Ook een blik naar buiten is taboe. Nooit wordt teruggekeken wat decennia aan drugsbestrijding eigenlijk hebben opgeleverd. Elke dag begint als in Groundhog Day, zonder herinneringen. Deden we niet al vele decennia aan drugsbestrijding? Hebben we daaraan niet miljarden euro’s besteed, hebben we daarop niet de helft van de politiecapaciteit ingezet? Nee hoor, we deden vroeger helemaal niks! “We stonden er bij en we keken er naar”. “We lieten het allemaal gebeuren”. Maar nu niet meer, nú komt er een radicaal plan, ja, ha ha, dat we daar nooit eerder aan gedacht hadden! En dit plan (dat als twee druppels water lijkt op het eerdere beleid), dát plan gaat alles oplossen, mensen. Met wortel en tak. Robuust.
Ook het buitenland bestaat niet. We kunnen niets leren van de Drooglegging, van het alcoholverbod in de Verenigde Staten. Of van de legalisering van wiet in Canada, Colorado of Uruguay. In ons drugsdebat heerst de persoonlijke anekdote en de drogreden. Niets van buitenaf dringt door, er is een eigen taalgebruik (gedoogbeschikking, ondermijning, i-criterium), een eigen logica, totale stilstand.
Voor de verdieping, lees hier de uitgebreide brief (PDF) van de driehoek van Amsterdam aan de gemeenteraad.