Geheel onverwacht overleed afgelopen weekend in Spanje de Haarlemse coffeeshop pionier en cannabisactivist Nol van Schaik in zijn slaap, 65 jaar oud. Herinneringen aan een strijder die nooit een blad voor de mond nam.
In memoriam Nol van Schaik: altijd bezig, nooit een blad voor de mond
Over het kleurrijke leven van Nol van Schaik kun je moeiteloos een spannende film maken. “Tot mijn dertigste rookte en dronk ik helemaal niet”, vertelde hij in 1997 tegen het Leidsch Dagblad. “Ik was een sportman. Krachtsport deed ik; waanzinnig fanatiek. Mijn broer blowde wel. Als hij dat bij mij thuis deed, zei ik ‘vuile junk, rot op met die troep’.” Op zijn 23e opende hij zijn eerste sportschool in Haarlem. “Die ging failliet. Ik begon weer een andere, maar dat ging ook mis. Op een gegeven moment was ik het ene gat met het andere aan het vullen. Ik heb een café en vijf sportscholen gehad in Haarlem en die zijn allemaal over de kop gegaan.”
Vier jaar was Nol bondscoach bij de bodybuilding federatie en ging hij ‘de hele wereld over met die atleten’. “Ik was meer met hun bezig dan met mijn eigen school. Stom natuurlijk. Ik was gewoon te onrustig, had altijd honderd ideeën en voerde er tien tegelijk uit, die allemaal mislukten. Dat is veranderd doordat ik ben gaan roken. Ik heb nog steeds honderd ideeën, maar ik denk er vijf keer over na en voer er misschien niet een uit. Weed is heel goed voor mij. Ik begon ermee toen ik American Footbal speelde met wat jongens uit een coffeeshop. We gingen een keer met de bus naar Duitsland. Op de heenweg blowde de hele bus, ik werd stoned van het meeroken. Op de terugweg stak ik er ook maar een op.”
Zijn laatste faillissement kostte Nol bijna de kop. “Alles wat ik had werd onder mijn kont vandaan verkocht. Ik was meteen dakloos. Als je de stad niet in durft uit angst om mensen tegen te komen die nog geld krijgen, ga je de raarste dingen doen. Ik heb twee banken overvallen om mijn schulden af te betalen. Daar wil ik het verder niet over hebben, dat is water onder de brug. Dat is elf jaar geleden, ik heb vier jaar gezeten. Ik heb mijn straf gehad.”
Tijdens de laatste maanden van zijn gevangenisstraf, in de zomer van 1990, mag Nol buiten de poort werken. Een vriend vraagt hem om hulp bij een hasjtransport. Nol vertimmert de vrachtwagen die de hasj in Marokko op gaat halen. “Toen ik een dag vrij was, belden ze uit Marokko. Of ik maar wou komen helpen, ze wisten zich niet goed raad met wat ik gemaakt had. Op de terugweg zijn we in Zuid-Frankrijk aangehouden. Ik zag twintig agenten met handboeien en dacht ‘dit nooit’. Ik rende weg, deelde klappen uit, ging dwars door een schutting heen en stortte in een ravijn. Ik had alleen nog een broek aan. Mijn paspoort, mijn ontslagbewijs van de gevangenis, alles was weg.”
Na een rit van 36 uur achterin een vrachtwagen bereikt Nol uiteindelijk zwaar gehavend en uitgeput Haarlem. Hij gaat een paar maanden in de bouw werken. “Daar kwam ik jongens tegen die iets anders wilden. We maakten plannen voor de Willie Wortel Workshop, een werkplaats vol gereedschap waar iedereen voor 25 gulden per dag kon maken wat hij wou. Het liep niet geweldig, er werd veel gereedschap gejat, maar wij zaten lekker te klussen. Met een joint erbij. Een politieman die kwam kijken zei dat we een coffeeshop waren. Hij was niet van dat idee af te brengen. Zo kreeg ik een coffeeshopvergunning.”
Nol’s eerste coffeeshop, de Willie Wortel Workshop, opent op 3 januari 1991 officieel de deuren aan de Raamsingel 16a in Haarlem. Nadat hij op een wietbeurs in Duitsland Ger de Zwaan ontmoet wordt het kantoortje van de workshop het zenuwcentrum van de Actiegroep Cannabis als Medicijn (ACM). De eind vorig jaar overleden Rotterdammer was een van de eerste voorvechters voor medicinaal gebruik van cannabis in Nederland. Vanaf 1997 werft het ACM ruim veertig coffeeshops die patiënten korting geven op cannabis. Nol stort zich er volledig in: “Zo’n lul ben ik: een beetje te enthousiast. Ik ben niet voor niets zo vaak failliet gegaan.”
Sinds de jaren negentig organiseerde Nol tientallen ludieke acties tegen het paradoxale cannabisbeleid en vóór legalisering van de plant. Van anti-Chirac T-shirts tot protestliederen als ‘Winnie’s Wiet Wet‘ (tegen justitieminister Winnie Sorgdrager) en ‘40 jaar gedogen’, dat hij op 12 juni 2016 live zong op Cannabis Bevrijdingsdag in Amsterdam. Al tijdens de tweede editie van Cannabis Bevrijdingsdag, in 2010, hield Nol een vlammend pleidooi voor legalisering.
Altijd bezig en nooit een blad voor de mond. In 2002 publiceerde Nol het ruim 300 pagina’s tellende boek ‘The Dutch Experience – The inside story: 30 years of hash & grass coffeeshops‘, nog steeds een van de beste bronnen op dit gebied. Willie Wortel verkaste datzelfde jaar naar de huidige locatie aan het Houtplein 16a en veranderde de naam in Cannabisshop Willie Wortel Sinsemilla. In de loop der jaren komen er nog twee coffeeshops bij, Cannabisshop Willie Wortel Indica, Koudenhorn 58 en Coffeeshop Willie Wortel Sativa aan de Kruisweg, vlakbij het station. De laatste loot aan de stam, The Hemp Dispensary in Haarlem, opende in januari 2016.
Nol was intensief betrokken bij de Belgische legaliseringsbeweging en werkte nauw samen met Colin Davies, die in september 2001 de eerste Engelse coffeeshop opende, The Dutch Experience, in Stockport, nabij Manchester. In 2012 ontving Nol samen met Wernard Bruining een Dutch Masters Award tijdens de 25e High Times Cannabis Cup in Amsterdam.
Zijn faam en reputatie als activist reiken tot ver over onze landsgrenzen. De Canadaese cannabisactivist Dana Larsen reageerde vandaag via Twitter: “Nol Van Schaik was a good man and a fine activist. I met him a few times and we wrote about his work and activism in Cannabis Culture back when I was editor.” De Britse activist Jeff Ditchfield: “It was an absolute pleasure and privilege to know you Nol van Schaik RIP, a very sad loss. Nol’s inspiration led me to open The Beggar’s Belief, the UK’s first cannabis members club.”
In 2015 lanceerde Nol het Ganja Book of World Records, met hilarische behendigheidsspellen als ‘Handcuffed joint rolling‘ en de ‘Hash transporter challenge‘. Het was een van de hoogtepunten op Cannabis Bevrijdingsdag 2016. In Haarlem was Nol dé leidsman en woordvoerder van de coffeeshops, verenigd in het Team Haarlemse Coffeeshops (THC). De ontwikkeling en invoering van het keurmerk voor coffeeshops bewezen dat de oude strijder en provocateur ook constructief kon overleggen en pragmatische compromissen kon sluiten.
In de afgelopen vijftien jaar bracht Nol veel tijd door in Malaga, waar hij afgelopen weekend volkomen onverwacht overleed in zijn slaap. Het bestuur van het Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod bedankt Nol voor zijn decennia lange inzet voor legalisering van cannabis en wenst alle nabestaanden, familie, vrienden, klanten en medeactivisten veel sterkte bij het verwerken van dit verlies.
“40 jaar gedogen”
Tekst: Nol van Schaik
Land van duizend coffeeshops
ja, neem nog maar een haal
in het land van hash en nederwiet
word je zo stoned als een garnaal
Land met het gedoogbeleid
om hashish te verkopen
in een gedoogde coffeeshop
kan je zo naar binnen lopen
maar….
Land vol van betutteling
geen wietkweker is veilig
met deze hypocriete overheid
die lui zijn echt schijnheilig
40 jaar gedogen
op dat hele kleine stukje aarde
in getolereerde coffeeshops
met hun normen en hun waarden
40 jaar gedogen
van een plantje in een potje aarde
er zijn nog steeds geen wetten voor
dat moet je maar aanvaarden
Land vol praatjes en geklaag
en kritiek op de regering
maar niemand die echt protesteert (demonstreert??)
het blijft bij ‘fuck’ en ‘tering!’
Land vol van verdraagzaamheid
behalve voor de buren
want een coffeeshopje in Breda
moet een Belg de deur uit sturen
Land dat altijd pretendeert
dat we allemaal gelijk zijn
maar openlijk discrimineert
aan de zuidelijke grenslijn
40 jaar gedogen
daar had men toch van moeten leren
dat verbieden niet gewerkt heeft
en dat je wiet moet reguleren
40 jaar gedogen
en de boel maar criminaliseren
daar maak je het niet beter mee
alleen de rechters protesteren
40 jaar gedogen
zonder nederwiet te mogen kopen
dat is toch lang genoeg geweest
gooi die achterdeur eens open….
beste Kamerleden
na veertig jaren uitproberen
is cannabis geïntegreerd
dus gaan we nu legaliseren?
Bronnen:
‘Van apotheek naar coffeeshop – Weed als medicijn’, Pauline van der Mije, Leidsch Dagblad, 9 augustus 1997
‘Iemand met pillen wordt de koffieshop uitgezwiept’, Marc van den Eerenbeemt, de Volkskrant, 6 januari 1998
The Dutch Experience – The inside story: 30 years of hash & grass coffeeshops, Nol van Schaik, Real Deal Publishing, 2002
Comments (2)
Peter Lunk 29/07/2019 at 2:01 pm
Respect.
✝Nol van Schaik 1954-2019 in memoriam.
The many Faces of Nol van Schaik,
A good soul and a friend to many.
R.i.p. Cannabis hero, you will be remembered.
Album link:
https://www.facebook.com/mrlunk/media_set?set=a.10219787346902634&type=3
Peter Lunk 28/07/2020 at 11:44 am
Missing Nol for a whole year allready, damn time goes so fast…